Inleiding
De kruisbanden zijn 2 gewrichtsbanden die zich binnenin de knie bevinden. Ze lopen gekruist ten opzichte van elkaar en worden daarom kruisbanden genoemd. Ze hebben als doel om het bovenbeen (femur) en het scheenbeen (tibia) stabiel bij elkaar te houden. In het overgrote deel van de gevallen is het de voorste kruisband die voor problemen zorgt.
© Hill's atlas of Veterinary Clinical Anatomy
Een (gedeeltelijke) scheur (oftewel ruptuur) van de voorste kruisband is één van de meest voorkomende orthopedische problemen bij de hond. Grofweg zijn de patiënten op te delen in 2 groepen:
Groep 1 bestaat uit hondjes van kleine rassen die op oudere leeftijd plots hun voorste kruisband scheuren (bij een verkeerde beweging) en als gevolg plots (acuut) erg mank zijn. Ze houden het pijnlijke pootje vaak volledig omhoog en zetten er geen gewicht op.
Groep 2 bestaat uit honden van grote rassen die vaak al op jonge leeftijd een gedeeltelijke (oftewel partiële) ruptuur krijgen van hun voorste kruisband. Zo’n gedeeltelijke scheur geeft minder plotse pijn dan een compleet gescheurde kruisband en als gevolg ontwikkelen deze honden een chronische mankheid. Vaak steunen ze nog wel licht op hun pijnlijke poot.Een (partiële) ruptuur van de voorste kruisband zal vooral indien het niet behandeld wordt, leiden tot artrose van de knie.
Er bestaan veel verschillende operatietechnieken om deze aandoening aan te pakken, elk met zijn voor- en nadelen.
De keuze van de behandelingsmethode zal voor elke patiënt apart moeten worden bekeken.
Meest voorkomende traumatische oorzaken van het scheuren van kruisbanden
De meest frequente oorzaak van een gescheurde kruisband of "voetballersknie" is een plotse draaibeweging van het onderbeen, terwijl het bovenbeen immobiel blijft. Dit zorgt voor een torsie binnenin de knie, waardoor de voorste kruisband doorscheurt.
Klassieke verhalen zijn: "Mijn hond is achter een konijn aangegaan en kwam plots op 3 poten terug."; "Mijn hond is met zijn poot in een putje blijven steken."
Oorzaak
De kruisbanden zijn twee banden die kruislings tussen scheenbeen en dijbeen gespannen zitten. Ze dienen om deze twee botten - ten opzichte van elkaar - vast te houden.
Het is meestal de voorste kruisband die scheurt. Als deze band kapot is, heb je te maken met een instabiele knie. Dijbeen en scheenbeen schuiven over elkaar, waardoor de meniscus, die tussen deze botten ligt, overbelast wordt en ook kan scheuren.
De grootste kans om een kruisband te scheuren is een combinatie van overstrekken en draaien van de knie. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer het dier in een gat stapt, uitglijdt, of met spelen een ongelukkige beweging maakt.
De eerste zichtbare symptomen
De hond is meestal acuut mank op de achterpoot. Het manken begint vaak met lopen op 3 poten en wordt terug wat beter (terug beginnen steunen) na enkele dagen. Bij partiële rupturen kan er een gradueler verloop optreden.
Rassen die het meest onderhevig zijn aan kruisbandproblemen
Een puur traumatische kruisbandscheur kan optreden in elk ras op elke leeftijd.
Bepaalde studies hebben echter uitgewezen dat Rottweilers, Boxers, Dobermann Pinchers, Golden Retrievers, Labrador Retrievers , Newfoundlanders, American Staffordshire Terriers en kruisingen gevoeliger zouden zijn dan andere rassen.
Ook kleinere rassen, zoals de Westie, de Maltezer en Jack Russel Terriers zijn vaak aangetast.
Vrouwelijke dieren zijn iets gevoeliger dan mannelijke dieren.
Welke rassen hebben nauwelijks of nooit een gescheurde kruisband
Een puur traumatische kruisbandscheur kan optreden in elk ras op elke leeftijd.
Hoever is een gescheurde kruisband erfelijk
Op heden zijn er geen indicaties voor een erfelijke factor van kruisbandscheuren.
Eventuele anatomische oorzaken van een kruisbandscheur
Bepaalde abnormale botconformaties kunnen leiden tot een hogere kans op kruisbandscheuren. Honden met O-benen of met een chronische losse knieschijf (patellaluxatie) zijn vatbaarder dan normale honden. Honden met een sterk afhellend tibiaal plateau (= achterste steunpunt van de knie) vertonen een verhoogde stress op de voorste kruisband met een hogere kans op scheuren tot gevolg.
Hoe kunnen we een kruisbandscheur vermijden
Aangezien het meestal gepaard gaat met een trauma, is vermijden van plotse traumata de enige mogelijkheid om de kans op een kruisbandscheur te verminderen. Aangezien honden echter dieren zijn en dieren nog steeds onvoorspelbaar uit de hoek kunnen komen, is het haast onmogelijk om dergelijke letsels te vermijden.
Mogelijke behandelingen bij een kruisbandscheur
Het gewicht van de hond is een grote factor bij het bepalen van de beste therapie.
- Kleinere honden kunnen tot op een zeker niveau medicamenteus behandeld worden indien ze voldoende rustig gehouden worden. Indien dit echter niet helpt, is operatief ingrijpen onvermijdelijk.
- Grotere honden hebben meestal weinig baat bij een medicamenteuze therapie en vereisen vaak een directe chirurgische benadering.
Over de jaren heen zijn er verschillende technieken geopperd en tot op heden is men er nog niet uit wat de beste resultaten op lange termijn zal geven. De meest recente ingrepen baseren zich op het herverdelen van de krachten binnenin het kniegewricht, waardoor de voorste kruisband niet meer nodig is.
Voorbeelden hiervan zijn de TPLO, de TTA en de TTA-Rapid
Leeftijd scheuren de meeste kruisbanden
Honden van middelbare tot oudere leeftijd (+5 jaar) zijn gevoeliger aan kruisbandscheuren dan jongere dieren. De verklaring hiervoor zou zijn dat de collageenvezels bij oudere honden in diameter afnemen en dus zwakker worden.
Echter, ook jonge honden (-2 jaar), voornamelijk van grote - en reuzenrassen kunnen aangetast zijn.
Er wordt gesuggereerd dat te weinig belasting van de kruisband als puppy aan de basis zou liggen van dit probleem, maar concrete bewijzen hierover zijn er nog niet.
Anatomie:
De voorste kruisband speelt een grote rol bij het stabiliseren van het kniegewrichtDe voorste kruisband voorkomt dat het scheenbeen (tibia) naar voren kan bewegen t.o.v. het dijbeen (femur). Twee kraakbeenschijfjes, de menisci, fungeren als kussens en zorgen voor stabiliteit in de knie.De twee collaterale kniebanden aan weerszijden van het gewricht zorgen voor zijdelingse stabiliteit. Gescheurde kruisband:De meest voorkomende oorzaak van kreupelheid bij de hond, zien we ook af en toe bij de kat.
De scheur kan acuut ontstaan tijdens een glijpartij of verkeerde beweging, maar kan ook langzaam ontstaan door langdurige overbelasting.Door de gescheurde kruisband verliest de knie zijn voorachterwaartse stabiliteit. Dit leidt tot uitrekking van het gewrichtskapsel, schade aan de meniscus (vaak de binnenste) en uiteindelijk artrose.
TPLO (Tibial Plateau Leveling Osteotomy):
Deze methode wordt gebruikt voor de grotere hondenrassen met een zeer steile kniestandVoordelen: Zeer snel herstelDe té steile stand van de knie wordt gecorrigeerd
Nadelen:
Erg dure ingreepKans op zeer ingrijpende complicaties
Er wordt een zaagsnede door het bot heen gemaaktZeer invasief. De plaat en schroeven moeten in sommige gevallen verwijderd worden, dit betekent nogmaals een operatie
Operatie:
De knie wordt geschoren, gewassen en steriel geprepareerd.Het gewricht wordt geopend en de restanten van de voorste kruisband worden verwijderd. Beide menisci worden geïnspecteerd. Wanneer de binnenste meniscus kapot is (40% van de gevallen), wordt het ingescheurde gedeelte verwijderd.Het gewrichtskapsel wordt gesloten.Met een speciale zaag wordt een gekromde zaagsnede door het bovenste deel van het scheenbeen gemaakt.De botstukken worden gedraaid en onder een bepaalde hoek weer vastgezet met schroeven en een metalen plaat.De hoek waaronder de botstukken weer aan elkaar gezet worden is erg belangrijk, een te grote of een te kleine hoek laten de operatie mislukken.
Revalidatie:
De meeste honden belasten de geopereerde poot al binnen 5 dagen.2-3 maanden aan de lijn uitlaten, daarna het losse werk rustig op gaan bouwen.Springen, traplopen, sprinten en draaien zijn verboden de 1e 6 maanden.Na 6 maanden mag er weer echt gewerkt worden met de hond.
TTA
De TTA (Tibial Tuberositas Advancement) techniek benadert de oplossing van de kruisbandruptuur en daarmee gepaard gaande instabiliteit van de knie op een andere manier dan een "normale” chirurgische stabilisatie van de knie.
Hierbij wordt door verplaatsing van het voorste gedeelte van het scheenbeen een dusdanige verandering van krachten in de knie bereikt dat, zonder dat er een nieuwe kruisband wordt aangelegd in de knie, er een zeer stabiel kniegewricht ontstaat.Het voordeel van de TTA techniek is dat de belasting van de knie door de hond sneller is dan bij "normale” chirurgische stabilisatie. Een ander zeer belangrijk voordeel is dat de kans op artrosevorming in de knie minder is, doordat er minder gewrichtsreactie ontstaat. Hierdoor verloopt het revalidatie proces in de regel sneller.De implantaten die gebruikt worden bij de TTA techniek bestaan uit titanium en worden door het lichaam niet afgestoten. De operatie dient wel uiterst steriel verricht te worden om infectie rond de implantaten te voorkomen.
TTA-Rapid: Tuberositas Tibiae Advancement nieuwe techniek
Werkwijze TTA-Rapid
De eerste stap is het maken van een goede zijdelingse röntgenfoto waarop door middel van het intekenen van lijnen en hoeken de maat van het implantaat bepaald wordt.
.De volgende stap is het verwijderen van de kapotte kruisband. Een gescheurde kruisband is als een wond die ontstekingsbevorderende producten produceert. Die producten hebben een schadelijke invloed op het gewricht. Door de restanten van de kruisband te verwijderen stopt die invloed.Indien nodig wordt het achterste meniscusbandje van de binnenmeniscus losgemaakt. Dit is afhankelijk van de reeds ontstane schade aan de meniscus.Als dit voltooid is kan met speciaal instrumentarium het gaatje in het onderbeen exact op de juiste plaats geboord worden, een richtapparaat geplaatst en de voorkant van het onderbeen d.m.v. een oscillerende (trillende) zaag los gemaakt. Heel voorzichtig wordt door middel van een hevel ruimte gemaakt voor het implantaat. Uit de mergholte van het onderbeen kan dan wat beenmerg geoogst worden.Nu kan het implantaat geplaatst en vastgeschroefd. Het geoogste beenmerg wordt in de holte van het implantaat en tussen de botdelen aangebracht. Dit zorgt ervoor dat het lichaam zeer snel de ruimte vult met stevig beenweefsel. Het sluiten van de wond maakt de operatie compleet.
Een paar dagen verband voorkomt zwelling van het wondgebied.
Medicatie: 1 week antibiotica en 3 weken pijnstiller.